W krajach wysoko rozwiniętych udar mózgu to trzecia przyczyna śmierci. Wyżej są tylko choroby serca i nowotwory. Dowiedz się, po czym go rozpoznać i jak dbać o chorego. Udar sprawia, że chory zachowuje się poniekąd jak osoba pijana. Na pierwszy rzut oka bełkotliwa i nieskładna mowa, chaotyczny chód oraz „podwójne widzenie” kojarzą się ze skutkami spożycia alkoholu, jednak mogą też być objawami udaru. Wyrządza on ogromne szkody w organizmie: zaburza wzrok, mowę, chód, a nawet pozbawia przytomności. Jest najczęstszym powodem trwałej niepełnosprawności. Największym ryzykiem zachorowania obciążona jest grupa osób z nadciśnieniem lub miażdżycą, a także palacze i osoby narażone na ciągły stres. Według fachowej definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) udar mózgu to nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu, utrzymujące się powyżej 24 godzin, mogące doprowadzić do śmierci. Krótko mówiąc, jest to uszkodzenie mózgu wywołane niedotlenieniem (niedokrwieniem) lub krwotokiem wewnętrznym. Najwięcej (około 80%) wszystkich udarów jest spowodowanych niedokrwieniem, czyli brakiem dopływu krwi do mózgu. Pozostała część to krwotoki śródmózgowe (inaczej wylew krwi do mózgu – 15%) i podpajęczynówkowe (5%). Najczęstsze objawy udaru mózgu to: niedowład lub porażenie mięśni twarzy, ręki i/lub nogi (często po jednej stronie ciała), "znieczulenie" twarzy, ręki i/lub nogi (także po jednej stronie ciała), zaburzenia mowy, trudności w rozumieniu słów oraz w wypowiadaniu się, zaburzenia widzenia (tzw. podwójne widzenie), zaburzenia chodzenia z utratą równowagi i zawrotami głowy, silny ból głowy bez znanej przyczyny, czasem może dojść do utraty przytomności. Wystąpienie nagłych, często zagrażających życiu oznak udaru mózgu jest niespodziewane zarówno dla chorego, jak i jego rodziny. Opieka nad pacjentem po udarze wymaga dużych zmian w organizacji życia rodzinnego. Niezbędne jest współdziałanie pacjenta, jego bliskich, a także personelu medycznego. Ważne, aby opiekunowie posiadali odpowiedni zasób wiedzy na temat choroby. Powinni mieć także przygotowanie praktyczne, by mogli ocenić stan chorego i zaplanować opiekę nad nim. Przydatne mogą się okazać skale punktowe, służące do oceny niepełnosprawności pacjentów po udarze mózgu. Jedną z najczęściej używanych skal jest Barthel Index of Activities of Daily Living (ADL-Barthel). Przy jej pomocy można ocenić sprawność danej osoby w zakresie dziesięciu podstawowych czynności codziennych. Udar może powodować następujące trudności: konsekwencje społeczne (zamknięcie się w sobie, izolacja), utrata zdolności ruchowych (niedowład lub porażenie kończyny), problemy z przełykaniem, nietrzymanie moczu i kału, zaburzenia czucia, problemy psychologiczne i emocjonalne, zaburzenia mowy, rozumienia lub pamięci, powikłania wywołane brakiem ruchu (odleżyny). Ze względu na krótki pobyt w szpitalu i konieczność kontynuowania rehabilitacji w domu, wiedza pacjenta i jego rodziny ma pierwszorzędne znaczenie dla uzyskania poprawy stanu zdrowia i dojścia do siebie po chorobie. Powrót do domu to dla pacjenta sprawdzian samodzielności. Rodzina nie powinna wyręczać chorego w czynnościach, które potrafi wykonać bez pomocy. Zalecane jest także przystosowanie mieszkania i najbliższego otoczenia, by ułatwić choremu poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności. Główne zadania opiekuna: Przede wszystkim, opiekun musi wykonywać zabiegi pielęgnacyjne (we współpracy z pielęgniarkami środowiskowymi) zgodnie z wytycznymi, które uwzględniają aktualny stan pacjenta. Zabiegi te powinny zapobiegać zakażeniom układu oddechowego, infekcjom układu moczowego czy powikłaniom po unieruchomieniu. Opiekun musi zadbać o rehabilitację ruchową chorego (we współpracy z fizjoterapeutą) i asystowanie mu w zalecanych ćwiczeniach, które pobudzają porażone kończyny do aktywności. Ustawienie stolika po stronie chorej mobilizuje pacjenta do zwiększonego wysiłku. Inne ćwiczenie może wyglądać następująco: układamy podopiecznego w pozycji leżącej na plecach. Ręka powinna być odwiedziona, pod stawem kolanowym podłożony wałek, a stopy zabezpieczone przed opadaniem. Przykład kolejnego ćwiczenia: w pozycji siedzącej podkładamy poduszkę pod zdrowy pośladek, aby chorą część zmusić do wysiłku. Porażony bark pacjenta powinien być wysunięty do przodu, łokcie wyprostowane, a dłonie splecione. Można też ustawić chorego w pozycji siedzącej na wózku, a pod przedramię podłożyć poduszkę tak, aby oba barki były ustawione symetrycznie, nie dopuszczając do opadania strony porażonej. Niezbędnym elementem opieki jest również rehabilitacja logopedyczna (we współpracy z terapeutą zaburzeń mowy). Aby osiągnąć możliwie najlepsze efekty, konieczne są regularne ćwiczenia, których celem jest usprawnienie mowy oraz umiejętności pisania i czytania. Nie mniej ważna jest rehabilitacja w zakresie codziennych czynności. Tutaj rola opiekuna sprowadza się do towarzyszenia choremu w aktywnościach możliwych do samodzielnego wykonania. Należy zachęcać do podejmowania wielokrotnych prób mimo niepowodzeń. Karmienie pacjenta powinno się odbywać po stronie chorej, aby wzmocnić mięśnie szyi, twarzy oraz języka po stronie porażonej. Należy dostosować sztućce do ręki chorego. Przy trudności z dosięgnięciem do ust, rączkę sztućców można wygiąć. Warto pamiętać i zachęcać chorego do ssania kostki lodu, co pobudza do pracy mięśnie głowy i szyi. Z kolei podczas ubierania zachowujemy kolejność: chora ręka, następnie zdrowa. Przy rozbieraniu postępujemy odwrotnie. Jak widać, praca opiekuna polega na stopniowym dostosowywaniu zadań do ciągle zmieniających się możliwości podopiecznego. Ze względu na długotrwałą i skomplikowaną rehabilitację, opiekunowie powinni być cierpliwi, wytrwali i wyrozumiali wobec chorego. Więcej artykułów na temat chorób typowych dla wieku podeszłego znajdziesz TUTAJ. Źródła:Morawska J. M., Gutysz-Wojnicka A.: Problemy opiekunów chorych po udarze mózg. Udar Mózgu 2008, 10 (2), s. 83–90Grabowska-Fudala B., Jaracz K.: Obciążenie osób sprawujących opiekę nad chorymi po udarze mózgu - wyniki wstępne. Udar Mózgu 2007, 9(1), s. 24–31Świerkocka-Miastkowska M., Biesek D.: Opieka domowa nad chorym po udarze mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(3), s. 127–129Miller E.: Rola pielęgniarki w rehabilitacji i opiece nad chorym po udarze mózgu. Problemy Pielęgniarstwa 2009, 17 (2), s. 152–156Smolińska A., Książkiewicz B.: Pielęgnowanie chorych z udarem mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(1), s. 6–9Kozera G.: Edukacja chorego po udarze mózgu. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4(3), s. 123–126 data wejścia: data wejścia: data wejścia: Szukasz pracy w opiece w Niemczech? Wszystkich Kandydatów na Opiekunów zachęcamy do kontaktu już teraz! Jeśli jesteś zainteresowany wyjazdem skontaktuj się ze swoim Koordynatorem lub z Działem Rekrutacji ATERIMA MED pod numerem telefonu +48 12 341 15 15. Możesz również skorzystać z formularza kontaktowego - oddzwonimy! Aktualne oferty pracy w Niemczech w ATERIMA MED dla opiekunek osób starszych dostępne są na naszej stronie internetowej. Dołącz do najlepiej zaopiekowanych Opiekunów!
Poszukuje osób po udarze mózgu . Witam Jestem studentem Psychologii ,ostatni rok i poszukuje osób po udarze mózgu które chciały by poświecić trochę czasu na wypełnieni kwestionariuszy do pracy mgr. Temat pracy to podmiotowe uwarunkowania zachowań zdrowotnych u osób po udarze mózgu. poszukuje cech i zachowań które wpływają na
Udar mózgu jest zespołem objawów klinicznych, w wyniku których dochodzi do zaburzeń krążenia mózgowego, a w konsekwencji uszkodzenia struktur mózgowych. Stanowi stan zagrożenia życia i wymaga bezwzględnej hospitalizacji. Z reguły, jak definicja wskazuje, dotyka osoby obciążone wieloma czynnikami ryzyka – nadciśnieniem, migotaniem przedsionków, cukrzycą, otyłością itp. – czyli dotyczyć powinien osób starszych. W praktyce klinicznej możemy jednak spotkać osoby młode, u których wystąpiły objawy udaru mózgu – najczęściej w konsekwencji wad naczyniowych lub przyczyn kardiologicznych. Głównymi objawami udaru są jednostronne niedowłady lub porażenia kończyn, zaburzenia mowy o typie afazji lub dyzartrii, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, ból i zawroty głowy. Człowiek często do tej pory sprawny w jednej chwili traci umiejętność poruszania się czy komunikowania się z otoczeniem. Sytuacja taka stanowi poważny stres dla pacjenta, dlatego też udarom często towarzyszą objawy depresji. Nawiązanie kontaktu z pacjentem, a tym bardziej zebranie od niego wywiadu stanowi więc poważny problem. Zdając sobie sprawę z tego, że chory z afazją nieczęsto chce dzielić się swoimi lękami i wspomnieniami, mamy świadomość, że społeczeństwo nie zawsze wie, co dzieje się we wnętrzu człowieka, w psychice chorego. Jednym z młodych pacjentów, który przeszedł udar mózgu i zechciał podzielić się swoimi odczuciami po zachorowaniu, jest 32-letni mężczyzna. Do tej pory był sprawny i aktywny zawodowo. Ukończył studia techniczne, prowadził swoją Podczas hospitalizacji niejednokrotnie dopytywał o to, skąd ten udar, dlaczego tak jest, co dalej. Zapytany, czy zechciałby podzielić się swoimi spostrzeżeniami, wspomnieniami z terapeutami, z innymi ludźmi, których dotknął podobny problem, wyraził zgodę. Z dokumentacji medycznej Pacjent, 32-letni Daniel S., przyjęty do Kliniki Neurologii z Oddziału Udarowego celem kontynuacji leczenia i diagnostyki udaru niedokrwiennego lewej półkuli mózgu. Chory został przyjęty r. Widoczne problemy w komunikowaniu się rozpoczęły się r. Koledzy z najbliższego otoczenia zauważyli, że ma trudności z mówieniem, chwilami „brakowało mu słów”, gorzej się czuł, odczuwał drętwienie prawej ręki, gorzej pisał SMS-y. W sobotę r. w godzinach popołudniowych zgłosił się do szpitala do KMR (Klinika Medycyny Ratunkowej). Mówił, że gorzej widzi okiem prawym, ma trudności z pisaniem SMS-ów, odczuwa ból głowy. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono patologii, w tomografii komputerowej – bez zaburzeń. Rozpoznano reakcję na stres i zalecono leki. Następnego dnia pacjent czuł się dobrze i nie odczuwał trudności z mówieniem. r. mylił słowa, był nielogiczny. O godzinie nagle osłabły prawe kończyny i chory został przewieziony do KMR. Tam badaniem neurologicznym stwierdzono afazję mieszaną i porażenie połowicze prawostronne. W badaniu CT (tomografii komputerowej) stwierdzono hyperdensyjną LMCA (obszar unaczynienia lewej tętnicy środkowej mózgu). A w badaniu kontrolnym z dnia r. stwierdzono zmiany niedokrwienne w zakresie unaczynienia LMCA, stan chorego nie zmienił się. Z wywiadu od rodziców: Mieszka samodzielnie, niezależny, wykształcenie wyższe. Dotąd nie leczył się (w dzieciństwie rozpoznano wadę serca w postaci późno zarośniętego otworu owalnego, jednak badań szczegółowych w postaci echa przezprzełykowego nie wykonano). W ostatnim czasie dużo ćwiczył, schudł 30 kg, palił 30 papierosów dziennie. Po przyjęciu pacjenta na oddział ustalono rozpoznanie wstępne: Udar niedokrwienny półkuli mózgu lewej, PACI (ang. partial anterior circulation infarct – częściowy udar z przedniego krążenia). Afazja mieszana. Niedowład połowiczy prawostronny. Nikotynizm. Blok przedsionkowo-komorowy II st. w przeszłości. Zakres unaczynienia tętnicy środkowej lewej. W badaniu CT (tomografii mózgowej): Badanie TK wykonano bez podania środka kontrastowego. Rozległy hipodensyjny obszar nieregularnego kształtu, sugerujący bliznę glejowo-płynową, rozciąga się w obrębie płata skroniowego i czołowego lewego oraz w obrębie jąder podkorowych lewych. Poza tym obecności krwawienia wewnątrzczaszkowego nie wykazano. Układ komorowy symetryczny, nieprzemieszczony, poszerzony – wskaźnik Huckmanna 60 mm, komora III szerokości 9 mm. Szczeliny złamania w obrębie kości sklepienia czaszki nie wykazano. Torbiel kostna lub ziarnistość pajęczynówki wielkości 7 mm w obrębie guzowatości potylicznej wewnętrznej. W badaniu neurologopedycznym: r.: przy przyjęciu do szpitala chory był bez kontaktu logiczno-werbalnego. Podczas badania nawiązywał jedynie kontakt wzrokowy i emocjonalny – podawał na powitanie lewą rękę. Nie wykonywał żadnych prostych poleceń, jedynie reagował na niektóre poparte gestem. Polecenia wymagały wielokrotnego powtórzenia. Chory nie wypowiadał żadnych słów, nie powtarzał. Nie podejmował prób wypowiadania ciągów zautomatyzowanych. Wnioski: Afazja prawie całkowita – w skali SODA 0,5 pkt (0,5;0;0). W kolejnych dniach hospitalizacji zaobserwowano niewielką poprawę. Chory chętnie podejmował próby współpracy: obserwował rozmówcę, zaczął spełniać proste polecenia poparte gestem. Starał się wykonywać niektóre wielokrotnie przećwiczone wcześniej polecenia, np.: unosić rękę, zamykać oczy. Stwierdzono nadal zaburzony schemat ciała. Pacjent lepiej reagował na kontekst. Pojawiły się reakcje adekwatne, np.: na pytanie o samopoczucie – wzruszył ramionami. Reagował mimiką na usłyszane pytania. Po ćwiczeniach odblokowujących zaczął wypowiadać słowo „mama”, jednak w wypowiadanie ciągów zautomatyzowanych nie włączał się. Rodzina chorego chętnie podjęła się współpracy i włączyła do ćwiczeń z chorym w godzinach popołudniowych. W badaniu neurologopedycznym w dniu wypisu z Podostrego Oddziału Udaru Mózgu z dnia r. zaobserwowano poprawę w zakresie odbioru i nadawania mowy. Chory wykonywał już proste polecenia, a nawet sporadycznie złożone. Lepiej rozumiał kontekst, na który reagował najczęściej adekwatnie. Utrzymywała się nadal dysocjacja między brzmieniem a znaczeniem słów, stąd też pomyłki w udzielaniu odpowiedzi: „tak” lub „nie”. Rozpoznawanie przedmiotów sprawiało choremu trudność. Natomiast wybieranie nazwy (czytanie) często było prawidłowe. Chory potrafił przyporządkować nazwę do przedmiotu, czasami prawidłowo podać jego nazwę. Stwierdzono stosunkowo dobrze zachowane powtarzanie przy zniesionej prawie całkowicie mowie „od siebie". Poza afazją mieszaną znacznego stopnia w stadium regresji – SODA 4 (1,5;1;1,5), stwierdzono apraksję, agrafię, apinksję, cechy agnozji. Rozpoznanie końcowe: Udar niedokrwienny półkuli mózgu lewej w przednim obszarze unaczynienia PACI (ang. partial anterior circulation infarct – częściowy udar z przedniego krążenia). Afazja mieszana. Porażenie połowicze prawostronne. Niedrożność tętnicy szyjnej wewnętrznej lewej Obserwacja w kierunku przetrwałego otworu owalnego i koagulopatii niedokończona. Hipercholesterolemia Nikotynizm Chory został przekazany na dalszą rehabilitację poudarową do Kliniki Rehabilitacji, gdzie znajdował się pod opieką neuropsychologa i logopedy, a po wypisaniu ze szpitala po upływie 6 tygodni został objęty terapią neurologopedyczną. Obecnie prowadzona jest intensywna terapia neurologopedyczna przy współudziale rodziny i dużym zaangażowaniu samego pacjenta. Obserwuje się stopniową poprawę, przebiegającą w sposób skokowy – tzw. schody pacjenta. Pacjent wyraził świadomą zgodę na nagranie wywiadu z nim. Rozmowa prowadzona była w przyjaznym choremu środowisku, po upływie 3 miesięcy od zachorowania – w styczniu 2015 r. Sposób zadawania pytań został dostosowany do możliwości pacjenta. Witam cię, Danielu. Dziękuję, że zgodziłeś się na przeprowadzenie rozmowy z tobą. Niewiele osób chce rozmawiać na temat afazji. Tak, zgodziłem się. Daniel, czy wiesz, na co zachorowałeś? … Tak, wiem, choroba ta była taka, że… no, udar mózgu. Jak to się stało? Stało się… no, no… miałem, no byłem w s, s, sa, salonie Orange, no i tam się poczułem, że no, poprosiłem na chwilę tę Izę, że na chwilę… o że weźmie, że na chwilę przejdę się. No i usiadłem, i usiadłem i straciłem, znaczy nie przytomność, ale… Ręka, noga i tutaj zupełnie mnie, no nic nie pamiętam od tego czasu. Czy będąc tam, źle się poczułeś? Ja czułem, że… Czułeś drętwienie? Tak, ale to minutę i straciłem przytomność. Później lekarza pamiętam i szpital. Czy pamiętasz karetkę? Też pamiętam, ale chwilę tylko. Czy pamiętasz, co lekarze w karetce mówili do ciebie? Nie, nie. Jeszcze tak do trzech dni to w ogóle nic nie pamiętam. Mało pamiętam. Czy pamiętasz taką sytuację, że ktoś do ciebie coś mówił, a ty nie odbierałeś tych informacji? W ogóle nic nie pamiętam. Komentarz neurologopedy: W powyższym fragmencie rozmowy widoczne są trudności z programowaniem wypowiedzi; chory wie, co chce powiedzieć, ale ma trudności z budowaniem zdania. Udzielane odpowiedzi opierają się często na persewerowaniu fragmentu usłyszanego pytania i kończeniu „od siebie”. Pacjent twierdzi, że nie pamięta wszystkiego, co może świadczyć o występujących na początku hospitalizacji zaburzeniach świadomości, a także wynikać z obserwowanych wówczas znacznych zaburzeń rozumienia. A od kiedy pamiętasz, co się z tobą działo? Drugi miesiąc, drugi miesiąc, bo pierwszego to, no, no mam pewne fragmenty no, z panią pracowałem tutaj, no nie? Na… Czy pamiętasz takie momenty, że coś do ciebie mówiłam, a ty tego nie rozumiałeś? Ciężko mi powiedzieć teraz, no nie? Bo mam wrażenie, że, że umysł, że to się w umyśle… że coś wpadało, ale nie umiałem się wysłowić. Co w twoim umyśle się działo, gdy nie umiałeś się wysłowić, gdy ciężko było ci mówić? No, że, no, że… …że jesteś chory, tak? Tak. Ale wtedy jeszcze nie wiedziałeś, na co jesteś chory? No tak, wtedy nie wiedziałem. Co wtedy czułeś? Ale ja nie rozumiem, jak pani pyta. Pamiętam taki moment na początku, gdy nie rozumiałeś poleceń i pytań, które do ciebie kierowano, ale ty mówisz, że coś w umyśle się działo. Umysł wtedy pracował. Tak, tak było. Co wtedy czułeś, o czym myślałeś? Generalnie… tak sobie żyłem i… tak sobie żyłem i chodziłem i… robiłem ćwiczenia różne i… Ale nie uświadamiałeś sobie do końca tego, co się stało? Tak, wolałem nie myśleć, wolałem. Starałeś się nie myśleć? Czy nie umiałeś myśleć? Starałem się nie myśleć, natomiast później… po dwóch miesiącach, ja … miałem tak, że samochodem rodzice mnie zabrali… i… to strasznie… na przykład… to szpital…, to wszystko, jakby miał w głowie, kurczę… no nie wiem, jak to powiedzieć. Szpital to jedno, a konfrontacja z domem to drugie, tak? Tak, to drugie… no i wtedy tam mocno tak… mocno zacząłem myśleć o zdrowiu, no nie? Czyli w szpitalu zostawiłeś to specjalistom, tak? Dokładnie tak. A w domu zacząłeś rozmyślać? Tak, myśleć… bardzo… intensywnie. Miałeś taki moment, kiedy miałeś gorszy nastrój… takie załamanie… Nawet mam do teraz mam takie… uraz, uraz. Ciągle się boję tego, że ja czegoś nie wiem, boję się, że nawet… nawet nie patrząc na rękę czy tam na nogę. W głowie mi chodzi, że ja chcę mówić, i mówić pięknie (wzruszenie pacjenta). Komentarz neurologopedy: Uświadomienie sobie tego, co się stało, nastąpiło dopiero w późniejszym okresie. Na początku chory nie zdawał sobie sprawy z powagi problemu. Obecnie zadaje wiele pytań o to, czy wróci do zdrowia, czy będzie „normalny”. U pacjentów po udarze mózgu często pojawiają się objawy depresji, które wymagają wspomagania farmakologicznego – stąd też konieczność objęcia chorego opieką psychologiczną i psychiatryczną. Umówiliśmy się, że będziesz intensywnie ćwiczył. Ile godzin dziennie ćwiczysz? Jaką poprawę widzisz w porównaniu z początkiem? Mi trudno to porównać, bo… codziennie jest taki… to nie jest tak, że wczoraj, że dzisiaj… jutro i pojutrze. Nie liczę takich rzeczy. Ale ja nie widzę różnicy. Nie widzisz różnicy? No widzę trochę, że tam jest trochę lepiej. Na przykład umiem alfabet i wymowa… ciągle czuję się słaby, za słaby. Czy pamiętasz, jak na początku brakowało ci słów? Co do imion, to jest dla mnie nie do ogarnięcia. Ja pamiętam, jak byłem miesiąc temu, no nie? Jakieś obrazki, żeby stworzyć coś, to nie potrafiłem. No jest lepiej, jest lepiej. Czy pamiętasz, jak na początku miałeś problemy z rozpoznaniem przedmiotu? Słyszałeś nazwę, a nie umiałeś pokazać. Pamiętasz, co wtedy się działo? No tak to prawda. Może nie kojarzyłem, może… no nie wiem, nie odpowiem na to pytanie. Czy to, co było na początku, gdzieś ci umknęło? Tak, dokładnie tak. Po przebudzeniu, kiedy już wiedziałeś, że jesteś w szpitalu, byłeś zły czy przerażony? Byłem przerażony, byłem… znaczy, wiesz, mogłem sobie rozmawiać z kolegami i z koleżankami… i jak się śmieję… człowiek zapomina… o tym i może oglądać TV i po prostu jest fajnie, no nie? Ale, gdy zastanawia się nad tym… na przykład będzie godzina osiemnasta, ciemno i samemu, to jest źle. Jeszcze nie czujesz się pewnie? Nie (wzruszenie pacjenta). Na razie mieszkasz z rodzicami? Nie, mieszkam u babci, bo tam jest, bo moje mieszkanie, ono jest wynajęte. Bo rodzice na początku od lekarzy no nie, no… dowiedzieli się, że mój stan będzie poważny, bardzo poważny i że to mi z dwa, trzy lata, no nie? No i samemu, nie, no i musieli wynająć to… no mieszkanie. A ty chcesz udowodnić, że szybko wrócisz do zdrowia i na swoje mieszkanie? Ha, ha, ja już bym od razu wynajął (tu chory miał na uwadze: wrócił) na swoje mieszkanie, ale jest mi głupio przed nim, ale od lutego, od stycznia, od stycznia będę, to za dwadzieścia dni… Chcesz wrócić do siebie? Tak, i mało tego, ja wezmę samochód, będę, będę no tak… Ale na samochód musisz jeszcze troszkę poczekać. Ja wiem, ale ja muszę, ja muszę to robić, muszę… znaczy nogi to nie problem, no nie, tylko koło i biegi, koło i biegi. Ale będę bardzo wolno… jeździł no nie… Ale ja to muszę, przecież byliśmy u psy…chiatry, no nie? To on, gdy on to usłyszał, to nie, nie nie, to w ogóle nie… ale ja mu mówię, jemu, że to wszystko raczej i ja się nie nada… Ale musisz poczekać na odpowiedni moment… Nie możesz za szybko podjąć takiej decyzji. No tak, rozumiem to. Byłeś u psychiatry… Byłem i było źle… byłem załamany… Miałeś problemy ze spaniem czy z nastrojem? Nie, bardziej… ja nie lubię tego… ani rodzice też nie lubią… było tak dziwnie… i w sobotę tak rano… i jeszcze tak… naj… najzimniej było, no nie? Ale na czym polegał problem? Jego problem polegał na tym, że… hmm… Jezu… no… on… on tak zrozumiał… hmm… on tak powiedział, że… że czas to jest pół roku, pół roku, a potem będzie to samo… Chodzi o mówienie? No właśnie ja o mówieniu mówię… o mowie i więcej myślenia… Przecież ja mam, tyle rzeczy chcę robić… (wzruszenie), on tylko powiedział, że mam tylko sześć miesięcy… a teraz mamy trzy miesiące i … I robisz dalej postępy… No robię, ale… no nie wiem, może będzie dobrze… Proszę pani, czy ja będę normalny? Jesteś normalny, masz tylko kłopoty z mówieniem. My, jako terapeuci, wiemy, że rehabilitacja nie trwa tylko sześć miesięcy, ale czasem znacznie dłużej. I nadal istnieje możliwość dalszej poprawy. Jest tylko jeden warunek – pacjent musi chcieć ćwiczyć. Ważne, żebyś pracował. To jest najważniejsze. Jakie masz plany po powrocie do domu? Po powrocie do domu mam plany takie, że trening, trening, trening. Ja muszę więcej, więcej. Ja wiem, że to wszystko, to no, no… to to ja wiem, że tutaj się…(wskazuje na głowę). W głowie to wszystko siedzi? No tak, tu siedzi, tu siedzi… Danielu... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 6 wydań magazynu "Forum Logopedy" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź Diagnoza i terapia logopedyczna pacjentki z afazją po udarze niedokrwiennym mózgu. Dr Magdalena Kazimierska–Zając (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu) Dr Robert Dymarek (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu) Prof. dr hab. Joanna Rosińczuk (Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu) 4. Intensywny nadzór udarowy – doświadczenia własne. Lic.Ktoś z Twoich bliskich doznał udaru mózgu? W Instytucie Zdrowia Medicall uzyska pomoc i opiekę! Opieka pielęgniarska po udarze mózgu: Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) udar mózgu to nagle ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu , utrzymujące się powyżej 24 godzin lub prowadzące do śmierci, wywołane jedynie przez przyczyny naczyniowe. Około 80% wszystkich udarów spowodowanych jest niedokrwieniem czyli zamknięciem naczynia, które doprowadza krew do mózgu. Pozostała cześć to krwotoki śródmózgowe (15%) i podpajeczynówkowe (5%). Udar mózgu stanowi trzecią po chorobach serca i nowotworach przyczynę zgonu w krajach rozwiniętych oraz jest najczęstszą przyczyną trwalej niepełnosprawności. Główną przyczynę udarów stanowi miażdżyca naczyń, jednakże do wystąpienia udaru prowokują pewne czynniki ryzyka: ✔️ wiek ✔️ nadciśnienie tętnicze ✔️ choroby serca ( świeży zawal, migotanie przedsionków, zapalenie wsierdzia) ✔️ przebyty już udar ✔️cukrzyca ✔️ doustne środki antykoncepcyjne ✔️ procesy zapalne naczyń ✔️ choroby krwi (skazy krwotoczne, czerwienica, białaczki) ✔️ leki przeciwzakrzepowe ✔️ palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu ✔️ niewłaściwa dieta (otyłość) ✔️brak aktywności fizycznej ✔️ zaburzenie gospodarki lipidowej Wystąpienie nagłych, często zagrażających życiu oznak udaru mózgu, jest niespodziewane zarówno dla chorego, jak i jego rodziny . Opieka nad pacjentem po udarze wymaga dużych zmian w organizacji życia rodzinnego. Niezbędne jest współdziałanie pacjenta, jego bliskich, a także personelu medycznego. Ważne , aby opiekunowie posiadali odpowiedni zasób wiedzy na temat choroby. Przydatne mogą okazać się skale punktowe, służące do oceny niepełnosprawności pacjentów po udarze mózgu. Jedną z najczęściej używanych skali jest Barthel Index of Activities of Daily Living (ADL – Barthel). Przy jej pomocy można ocenić sprawność danej osoby w zakresie dziesięciu podstawowych czynności codziennych. Osoba, która doświadczyła udaru mózgu, może napotkać następujące trudności: ✔️ utrata zdolności ruchowych (niedowład lub porażenie kończyny) ✔️ trudności w przełykaniu ✔️ nietrzymanie moczu i kału (infekcje układu moczowego) ✔️ zaburzenia czucia ✔️ problemy psychologiczne i emocjonalne ✔️ zaburzenia mowy, rozumienia, pamięci ✔️ powikłania unieruchomienia ✔️ społeczne konsekwencje udaru ✔️ powikłania ze strony układu oddechowego Głównym celem działań pielęgniarskich sprawowanych na rzecz pacjenta po udarze mózgu jest zapobieganie powikłaniom pielęgnacyjnym, a także powikłaniom klinicznym. Priorytetem każdej pielęgniarki opiekującej się chorym po udarze powinna być profilaktyka powikłań, w następnej kolejności przywrócenie pacjenta do pełnej funkcjonalności, a także wdrożenie go do samoobsługi i edukacja zarówno samego pacjenta jak i jego rodziny. Rzetelna praca pielęgniarki i jej pełne zaangażowanie w proces przywracania pacjenta do zdrowia stanowią podstawy sukcesu w leczeniu udarów mózgu. Pielęgniarka powinna zwracać szczególną uwagę na monitorowanie podstawowych parametrów życiowych tj. ciśnienie tętnicze, temperatura ciała, oddech, a także takiego parametru jak poziom glikemii. Ważne jest również stałe monitorowanie i stała obserwacja pod katem powstawania przykurczy, a także infekcji układu moczowego. Możliwość wystąpienia powikłań z powodu nadmiernego wzrostu lub spadku ciśnienia tętniczego krwi obliguje pielęgniarkę do monitorowania ciśnienia tętniczego krwi od 4 – 6 razy na dobę, oraz po każdym wysiłku np. ćwiczenia gimnastyczne wyjście do toalety, czynności higieniczne. W wypadku zbyt wysokiego ciśnienia ( powyżej 220mmHg a rozkurczowego powyżej 120mmHg) pielęgniarka powinna poinformować lekarza, ponieważ takie ciśnienie należy obniżać. Na podstawie badań nad chorymi stwierdzono negatywny wpływ podwyższonej temperatury. Temperatura nie powinna przekraczać 37,5 ̊C. Pielęgniarka powinna monitorować temperaturę kilka razy dziennie, a podwyższoną temperaturę obniżać zarówno środkami farmakologicznymi jak i sposobami pielęgniarskimi : zimne okłady, okłady na czoło i w miejscu przebiegania dużych naczyń, a także poprzez obniżanie temperatury pomieszczenia. W przypadku wystąpienia nadmiernej potliwości pielęgniarka powinna dokonać zmiany bielizny pościelowej i osobistej, a zabiegi pielęgnacyjne planować po podaniu środków obniżających temperaturę. Wskazane jest by poziom cukru u chorych wynosił w granicach 110-180 mg %, dlatego pielęgniarka powinna systematycznie kontrolować poziom cukru. U pacjentów po wystąpieniu udaru mózgu w porażonych kończynach wzrasta napięcie mięśniowe i zaczyna rozwijać się spastyczność, co prowadzi do powstawania przykurczy. Zapobieganie polega na wykonywaniu ćwiczeń biernych i czynno biernych z udziałem pielęgniarki , które uwzględniają pełny zakres ruchów w poszczególnych stawach kończyn górnych i dolnych, sprawnych i niesprawnych. Powinno być zastosowane ułożenie chorego takie, które umożliwi zapobieganie jego spastyczności, a pacjent powinien leżeć na łóżku wielopozycyjnym z materacem przeciwodleżynowym. Zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych sprzyja rozwojowi zakażeń. Postepowanie pielęgniarskie ma na celu utrzymać drożność dróg oddechowych, prawidłową wentylacje płuc, zwiększyć ruchomość klatki piersiowej, wzmocnić mięśnie oddechowe, co w rezultacie zapobiegnie niedotlenieniu organizmu i nie dopuści do infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych. Działania pielęgniarskie powinny obejmować także oklepywanie klatki piersiowej pacjenta, nacieranie pleców 50-70% roztworem spirytusu, zmiana pozycji pacjenta co 2-3 godziny, ewakuacja wydzieliny z drzewa oskrzelowego za pomocą ssaka jeśli zachodzi taka potrzeba, a także stosowanie inhalacji zgodnie z zaleceniem lekarskim. Niezwykle ważna jest ocena i kontrola możliwości połykania, ponieważ jest to związane z wystąpieniem ryzyka zachłyśnięcia i aspiracji treści pokarmowej do dróg oddechowych, a w rezultacie do zachłystowego zapalenia płuc. U chorych po udarze mózgu bardzo często dochodzi do cewnikowania z powodu zaburzeń w oddawaniu moczu. Zadaniem pielęgniarki jest zachowanie i utrzymywanie odpowiedniej higieny pacjenta jak i higieny okolic intymnych, oraz ujścia cewki moczowej, a także kontrola oddawania moczu. Bardzo ważne jest wdrażanie pacjenta do samoobsługi, co pozwoli mu na osiągniecie pewnego stopnia samodzielności. Będzie to z pewnością wpływało na jego samopoczucie i lepsze postrzeganie siebie jako osoby zdolnej do wykonywania codziennych czynności życiowych. Zadaniem pielęgniarki powinno być wspieranie pacjenta psychicznie, motywowanie , zachęcanie do różnych ćwiczeń i aktywności, a także dążyć aby pacjent zaczął używać wszystkich narządów, także tych niedowładnych. Ogromny wpływ na powrót do zdrowia osoby po udarze oprócz zespołu medycznego ma rodzina pacjenta . Zadaniem pielęgniarki jest motywowanie, udzielanie wsparcia rodzinie, a także udzielanie wielu cennych wskazówek w zakresie do samoopieki. Aby właściwie radzić sobie z problemami występującymi u chorego po udarze mózgowym, specjaliści zalecają kontakt z osobami, które przebyły udar i ich rodzinami.
Opieka pielęgniarska nad pacjentem po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu – studium przypadku Nursing care of patients after ischemic stroke – case study Karolina Bajor, Patrycja Andrzejczyk Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu (studentki kierunku Pielęgniarstwo) Udar mózgu to wciąż narastający problem w starzejącym się społeczeństwie. Po chorobach serca stanowi on drugą najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. Czym jest udar mózgu? Jakie są sposoby jego leczenia? Jak opiekować się starszą osobą po udarze? Udar mózgu jest zespołem objawów neurologicznych, powstałych w wyniku nagłego zaburzenia dopływu krwi do mózgu. Wyróżniamy dwa rodzaje udarów – krwotoczny i niedokrwienny, przy czym ten drugi stanowi 80-90% wszystkich przypadków. W trakcie udaru krwotocznego, nazywanego przez pacjentów wylewem, dochodzi do pęknięcia naczynia w mózgu, a następnie wynaczynienia krwi do mózgu (udar krwotoczny śródmózgowy) lub przestrzeni podpajęczynówkowej (udar krwotoczny podpajęczynówkowy). Przyczyną udaru niedokrwiennego jest zaś gwałtowne zamknięcie się lub zwężenie tętnicy w mózgu. Naczynie staje się niedrożne, a komórki mózgu nie otrzymują krwi ani transportowanego z nią tlenu w takiej ilości, jakiej potrzebują. Jakie są przyczyny udaru? Najczęstszą przyczyną udaru niedokrwiennego jest miażdżyca tętnic. W wyniku niezdrowego stylu życia, diety bogatej w tłuszcze, a także innych chorób, np. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, otyłości i nałogów dochodzi do odkładania się cholesterolu w ścianach naczyń. Z biegiem czasu powstają w nich blaszki miażdżycowe, które zwężają lub ostatecznie całkowicie zamykają światło tętnicy. Z kolei najczęstszą przyczyną udaru krwotocznego jest długotrwałe, często źle kontrolowane farmakologicznie nadciśnienie tętnicze. Jakie są czynniki ryzyka udaru? Czynniki ryzyka udaru można podzielić na modyfikowalne i niemodyfikowane. Do czynników niemodyfikowalnych zaliczamy płeć męską, predyspozycje rodzinne i genetyczne oraz wiek. Po 65 roku życia ryzyko wystąpienia udaru znacznie wzrasta – w krajach rozwiniętych co roku na udar mózgu zapadają 2 na 1000 osób w populacji ogólnej, a po 65 roku życia liczba ta wzrasta do 10 na 1000 osób. Najważniejszymi modyfikowalnymi czynnikami ryzyka wystąpienia udaru mózgu są: choroby serca, np. migotanie przedsionków; nadciśnienie tętnicze; cukrzyca; choroby naczyń; palenie papierosów; nadużywanie alkoholu, zaburzenia krzepnięcia; zaburzenia gospodarki lipidowej; otyłość. Jak objawia się udar mózgu? Objawy udaru mózgu są dość charakterystyczne, choć mogą być różne, w zależności od tego, która tętnica lub tętniczka została zamknięta lub uległa pęknięciu. Małe ognisko niedokrwienne może objawiać się niedowładem twarzy, ręki lub jedynie drętwieniem w tym obszarze, zaś duże przeważnie powoduje niedowład całej połowy ciała, przeciwnej do strony uszkodzenia w mózgu. I tak na przykład, jeśli zostanie uszkodzony obszar w prawej półkuli, niedowład obejmie lewą stronę ciała. Poza niedowładem, u chorego pojawiają się również inne symptomy udaru, takie jak: zaburzenia widzenia, na przykład widzenie podwójne; osłabienie mięśni języka i gardła; zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów; utrata świadomości; nagły ból głowy. Leczenie pacjenta z udarem mózgu Kluczową rolę w leczeniu pacjenta z udarem mózgu odgrywa czas, w jakim zapewni mu się odpowiednią pomoc. Chory powinien zostać jak najszybciej przetransportowany do specjalistycznego ośrodka. Podstawą diagnostyki jest wykonanie tomografii komputerowej, która pozwala na rozpoznanie rodzaju udaru – krwotocznego lub niedokrwiennego. Jest to bardzo istotne, ponieważ w przypadku udaru niedokrwiennego już w ciągu kilku pierwszych godzin od momentu jego wystąpienia pacjent powinien otrzymać lek, którego zadaniem jest rozpuszczenie skrzepliny zatykającej naczynie w mózgu. W przypadku udaru krwotocznego najważniejsze jest natomiast zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego – często w ciężkich przypadkach jedynym skutecznym sposobem jest leczenie operacyjne. Im szybsze rozpoznanie i postępowanie kliniczne tym większa szansa na uratowanie życia pacjenta i uchronienie go przed ciężką niepełnosprawnością. Opieka nad pacjentem po udarze Obraz kliniczny pacjenta po udarze może być różny. W każdym przypadku opieka nad taką osobą, szczególnie starszą, może być wyzwaniem dla lekarzy, terapeutów, a także bliskich chorego. Pacjent może być niesamodzielny i wymagać pomocy, nawet przy wykonywaniu podstawowych codziennych czynności. Gdy tylko jego stan się ustabilizuje, niezbędna jest opieka rodziny i odpowiednia pielęgnacja ( zapobieganie odleżynom), dopasowana do jego możliwości rehabilitacja oraz odpowiednia dieta. Należy jak najlepiej przygotować mieszkanie dla chorego, aby stało się ono bardziej funkcjonalne – zlikwidować lub maksymalnie zminimalizować bariery architektoniczne, na przykład montując podjazd czy kupując elektryczny podnośnik pacjenta. Niezbędny może się okazać zakup zaopatrzenia ortopedycznego oraz środków pomocniczych i rehabilitacyjnych, dzięki którym opieka nad osobą chorą staje się sprawniejsza, szybsza i bardziej komfortowa, łóżka rehabilitacyjnego, specjalnych uchwytów i poręczy ułatwiających korzystanie z toalety i prysznica (krzesła toaletowego/sedesowego), antypoślizgowych mat, materaca przeciw odleżynom, balkonika lub laski. Potrzebne będą prawdopodobnie pieluchomajtki, podkłady higieniczne i specjalne prześcieradła z warstwą nieprzemakalną dla dorosłych, kremy i środki przeciw odleżynom, suche szampony do włosów oraz myjące pianki do ciała. Osobom mającym problemy z samodzielnym spożywaniem pokarmów, wykonywaniem właściwych ruchów dłoni podczas jedzenia czy krojenia, przydadzą się kupowane w sklepach medycznych specjalne zakrzywione sztućce (dla prawo- i leworęcznych), a także przybory do jedzenia, takie jak kubki i szklanki z uchwytami (w ofercie producentów znajdują się też koszyczki na kubki), kubki z miejscem na nos, tace dla niepełnosprawnych, miseczki szufelkowe, słomki z zaworkami oraz fartuchy z kieszonkami na spadające resztki jedzenia. Wszystkie te rzeczy pomagają nie tylko opiekunowi w opiece nad pacjentem, ale również samemu choremu w dążeniu do osiągnięcia przez niego pełnej sprawności ruchowej. Opiekując się pacjentem po udarze, warto w trakcie codziennych czynności zachęcać go do ćwiczenia strony porażonej i mobilizować do takiego wysiłku. Przykładowo może to być układanie używanych w danej chwili przedmiotów po stronie chorej, aby leżący zwrócił się w ich kierunku lub karmienie go w obszarze dotkniętym niedowładem. Do jego możliwości powinno się też dostosować zastawę, nabywając odpowiednie dla niepełnosprawnych talerze i szklanki. Jeśli osoba chora korzysta z wózka, jej barki zawsze powinny być ustawiane symetrycznie, ponieważ strona porażona nie może opadać. Również przy ubieraniu obowiązuje zasada – najpierw chora ręka/noga, później zdrowa. Przy rozbieraniu kolejność jest odwrotna. Żywienie pacjentów poudarowych W żywieniu i karmieniu osób po udarze można napotkać wiele trudności. Chory – z uwagi na złe samopoczucie – często traci apetyt lub występują u niego zaburzenia połykania. Przyrządzane posiłki powinny być pełnowartościowe, wysokoenergetyczne, łatwe do spożycia (np. o gładkiej konsystencji) oraz urozmaicone. W codziennym menu znaleźć powinny się takie produkty jak chude mięso i ryby bogate w kwasy omega-3, pełnoziarniste kasze, dużo warzyw i owoców. Do diety warto również wprowadzić żywność zawierającą duże ilości antyoksydacyjnych witamin C i E, są to na przykład cytrusy, jagody, porzeczki, awokado i orzechy. Aby ułatwić spożywanie posiłków, warto poddawać je obróbce mechanicznej celem zmiany ich konsystencji. I tak np. mięso w postaci mielonej, warzywa przygotowane w formie pasty, owoce w postaci soków lub koktajli, musów z miąższu, a pieczywo wcześniej zmoczone w wodzie lub zmiksowane z płynami, sprawdzą się lepiej niż w formie pierwotnej. Należy unikać produktów tłustych, smażonych, wzdymających ponieważ dają one szybkie uczucie sytości, które przyczynić się może do zmniejszenia ilości spożytego pokarmu. Ich spożycie może przyczynić się również do pogorszenia samopoczucia chorego. Z jadłospisu wykluczyć należy również słone przekąski i żywność przetworzoną z uwagi na ich niską wartość odżywczą. Odpowiednia podaż substancji odżywczych, szczególnie białka, może pomóc pacjentowi odzyskać siły i pozytywnie wpłynąć na jego dalszą rehabilitację. Jeśli nie jest możliwe dostarczenie należnych ilości składników odżywczych w oparciu o tradycyjną dietę, zaleca się podawanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w przypadku niedożywienia związanego z chorobą. Jednym z takich produktów jest Nutridrink, którego skład jest kompletny pod względem odżywczym i dostępny w kilku różnych smakach. Dostarcza on dużą porcję energii, a jego płynna forma ułatwia spożycie osobom chorym. Rehabilitacja po udarze Dopasowana do pacjenta rehabilitacja jest nieodłączną częścią procesu rekonwalescencji i usprawniania chorego i powinna zostać wprowadzona najszybciej jak to możliwe, zaraz po zakończeniu ostrej fazy choroby. Może zostać rozpoczęta już na oddziale poudarowym. Metody jej prowadzenia zależą nie tylko od tego, w jakiej kondycji był wcześniej pacjent, ale również od rodzaju uszkodzeń, jakie spowodował u niego udar. Nie bez znaczenia jest również wiek chorego, który związany jest z tzw. „plastycznością mózgu” – czynnik ten w istotny sposób wpływa na stopnień w jakim jest on w stanie przyzwyczaić się do nowych warunków funkcjonowania. Najlepiej, aby chory ćwiczył 3-4 razy dziennie po około 20 minut zaś plan rehabilitacji ustalany powinien być indywidualnie, z uwzględnienie możliwości danego pacjenta. Mogą to być ćwiczenia wykonywane w domu lub w specjalistycznym ośrodku. Równocześnie z terapią ruchową powinna zostać zastosowana terapia logopedyczna dysfagii, czyli zaburzeń połykania oraz terapia neuropsychologiczna. W trakcie ćwiczeń poznawczych chory praktykuje sprawne komunikowanie się, rozwiązuje rebusy, krzyżówki, ćwiczy pisanie i mówienie. W niektórych wyspecjalizowanych ośrodkach rehabilitacyjnych może on uczęszczać na zajęcia z muzykoterapii czy choreoterapii. W terapii chorego po udarze zastosowanie ma także fizykoterapia. Są to ultradźwięki, termoterapia (okłady borowinowe), zabiegi i ćwiczenia w wodzie (kąpiele wirowe przyczyniające się do zmniejszenia zastojów krwi żylnej), leczenie prądem i światłolecznictwo. Pomocna może się również okazać kinezyterapia – są to ćwiczenia ruchowe czynne i bierne, z oporem oraz w obciążeniu. Tak prowadzona rehabilitacja zwiększa siłę mięśniową pacjenta, zmniejsza ból oraz poprawia elastyczność tkanek. Ćwicząc z osobą bliską samodzielnie w domu, warto pamiętać, aby często zmieniać pozycję ciała chorego, prostować i zginać jego kończyny, praktykować siadanie i wstawanie z łóżka, nawracać kończyny w stawach oraz zachęcać go do częstego chodzenia po mieszkaniu z pomocą balkonika lub laski. W dochodzeniu do zdrowia po udarze niezbędne jest wsparcie rodziny i sprawowanie przez nią opieki nad chorym. Szczególnie osoba starsza może nie odzyskać pełnej sprawności lub zmienić się pod względem psychologicznym. Udar jest nie tylko obciążeniem chorego, ale i całej jego rodziny. Wsparcie wielospecjalistycznego zespołu w tych trudnych chwilach może okazać się niezbędne. Warto jednak być dobrej myśli – szybko wprowadzone leczenie i rehabilitacja seniora mogą dać zaskakująco dobre rezultaty i spowodować jego szybki powrót do zdrowia.Film instruktażowy portalu www.neuroaktywacja.pl przeznaczony dla chorych po udarze lub urazie mózgu oraz ich opiekunów. Dowiedz się, jak powinien być prawidDiagnoza lekarska wskazująca na potrzebę zastosowania wentylacji respiratorem brzmi jak najgorszy wyrok. Mimo to ta grupa ciężko chorych pacjentów może żyć godnie, aktywnie i cieszyć się każdym dniem. Jednak jest to możliwe, gdy zostaną spełnione określone warunki. W połowie 2014 roku głośno było na temat akcji Ice Bucket Challenge, która miała uświadomić ludziom, z czym wiąże się stwardnienie zanikowe boczne (SLA). Wiele osób po raz pierwszy usłyszało wówczas o tej rzadkiej chorobie. Opieka nad pacjentami wentylowanymi respiratorem, osobami cierpiącymi nie tylko na SLA, lecz także rdzeniowy zanik mięśni (SMA) czy chorobę Duchenne’a (dystrofię mięśni), czyli choroby przewlekłe i nieuleczalne, które prowadzą do porażenia mięśni oddechowych – to ogromne wyzwanie. Rozwój medycyny, jaki dokonał się w ostatnich dziesięcioleciach, nie pozwala wprawdzie na ich wyleczenie, ale daje im możliwość dalszego funkcjonowania. Podstawą jakości życia tej grupy pacjentów jest dostęp do odpowiedniej aparatury medycznej, jak również profesjonalna opieka, w tym wiedza opiekuna czy wsparcie psychologa. Trudna rola opiekuna w domu Opieka nad osobą wentylowaną w domu to czuwanie przez 24 godziny na dobę. Zajmowanie się bliskim, który jest zazwyczaj częściowo albo całkowicie sparaliżowany, to życie w nieustannym stresie i poczuciu zagrożenia. Rola opiekuna w sytuacji, gdy w grę wchodzi pielęgnacja osoby niesamodzielnej i na stałe podłączonej do aparatury umożliwiającej oddychanie, jest ekstremalnie trudna pod względem psychicznym i fizycznym. Nawet w sytuacji, gdy uwaga nad chorym rozdzielona jest pomiędzy kilku członków rodziny nieustanne czuwanie i zmaganie się z napięciem jest często niemożliwe do udźwignięcia. „Obciążenie, któremu poddawani są opiekunowie jest niewyobrażalne dla kogoś, kto nie znalazł się nigdy w podobnej sytuacji. Można to porównać do życia w nieustannym poczuciu zagrożenia, wielkim napięciu. Taka sytuacji prędzej czy później musi odbić się na psychice tej osoby, ale również niesamodzielnego bliskiego. Skrajne wyczerpanie fizyczne i psychiczne może niestety doprowadzić do nieszczęścia, dlatego opiekunowie rodzinni winni być otoczeni szczególnym wsparciem” – mówi dr Andrzej Kordas z Kliniki Wentylacji Respiratorem KONSTANCJA. OIOM = stres Osoby wentylowane respiratorem w razie wezwania karetki są zazwyczaj kierowane na oddział intensywnej terapii (OIOM), który w swym pierwotnym zamierzeniu jest przeznaczony dla osób, u których wystąpiło zagrożenie życia. Pacjenci przebywający w tym miejscu są z reguły nieprzytomni i znajdują się na granicy śmierci. Dla osoby wentylowanej, ale przytomnej, pobyt na OIOM-ie wiąże się z szokiem psychicznym. Przebywanie na oddziale intensywnej terapii, które może trwać nawet kilka miesięcy, wiąże się z nieustannym stresem, wynikającym z nagłych zabiegów i śmierci współpacjentów, czy choćby włączonego nieustannie światła, uniemożliwiającego zachowanie rytmu dobowego. Kontakty z bliskimi są znacznie ograniczone, zaś rehabilitacja ograniczona jest do łóżka chorego. Profesjonalna opieka = jakość życia W Polsce mamy już miejsca, w których osoby wentylowane respiratorem mogą znaleźć profesjonalną opiekę poza szpitalami. Opieka ta jest finansowana ze środków ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ). Opieka nad osobami z niewydolnością oddechową w przebiegu nieuleczalnych chorób, kiedy ich życie zależy od wentylacji respiratorem nie może się sprowadzać wyłącznie do procedur medycznych. Najważniejszym zadaniem jest poprawa jakości życia we wszystkich możliwych obszarach. Dlatego w KONSTANCJI – obok działań medycznych – funkcjonuje autorski program terapii zajęciowej i rehabilitacji dostosowany do możliwości wentylowanych pacjentów nawet ze znacznym ograniczeniem sprawności. W trudnych chwilach wspiera pacjentów psycholog, pozwala im odnaleźć siłę i motywację. To również wczesna rehabilitacja po udarze. Ma na celu jak najszybszą mobilizację pacjenta, profilaktykę wtórną do udaru. Okres pierwszych czterech tygodni jest czasem, gdzie można zyskać istotną gotowość mózgu do przeorganizowania kontroli nad ręką, jeżeli podejmie się odpowiednią aktywność w tym zakresie. Praca w ramach zespołu rehabilitującego pacjenta po udarze jest niezwy-kle wymagająca. Oprócz gruntownej znajomości standardów postępowania w ramach specjalności własnej, wymaga orientacji w materii składającej się na interdyscyplinarnie powiązane dyscypliny, w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonywania danej profesji. Wszelkie zaniedbania pod tym względem mogą skutkować negatywnie dla pacjenta. Interdyscyplinarny mo-del opieki nad chorym po udarze wymaga więc ścisłej współpracy i wzajemnej interakcji pomiędzy różnymi specjalistami, stałego przepływu informacji zwrotnych w zespole, a także między terapeutą a pacjentem. W przeciwnym razie opieka zamiast kompleksowej będzie zatomizowana, co nie przyniesie zakładanych w jej ramach celów. Przeciwnie, brak współpracy wszystkich członków zespołu rehabilitacyjnego, nieznajomość specyfiki pracy każdego z nich przez pozostałych, może niweczyć efekty rehabilitacji w danym obsza-rze, zamiast je wspierać. Przykładowo, nieznajomość podstaw rehabilitacji w pracy logopedy może skutkować niewłaściwym doprowadzaniem pacjenta na terapię, nieodpowiednim sadzaniem go przy stole, nieumiejętną pomocą przy podnoszeniu się, nieprawidłowym wykorzystaniem kończyny objętej niedowładem itp., co w konsekwencji może spowodować kształtowanie się patologicznych nawyków ruchowych. Z kolei przyjmowanie w pracy fizjo-terapeutów, że pojawienie się u chorego zautomatyzowanych wyrażeń oraz stereotypowych zwrotów językowych i zachowań niewerbalnych świadczy o ustąpieniu afazji może wprowadzać w błąd rodzinę pacjenta, a także powo-dować stawianie przez fizjoterapeutę wygórowanych wymagań w stosunku do pacjenta co do rozumienia instrukcji słownych. Tymczasem kompleksowa opieka prowadzona przez interdyscyplinarny zespół winna wzajemnie wspie-rać i uzupełniać działania podejmowane przez poszczególnych jego członków. Literatura Barret A. M., Levy C. E., Gonzales Rothi L. J. (2007): Treatment Innovation In Rehabilitation of Cognitive And Motor Deficits After Stroke and Brain Injury Physiological Adjunctive Treat-mens. „Abstract. Med. Rehabilitation”. Lippincott Williams & Wilkins, 86, s. 423–425. Białkowska J., Idźkowska B. (2007): Ocena częstości występowania zespołów depresyjnych u chorych po udarze mózgu hospitalizowanych w oddziale rehabilitacji. „Polish Annals of Medicine − Rocznik Medyczny”. Olsztyn 14(1), s. 49−52. Białkowska J., Janowska E. (2007): Rehabilitacja behawioralna chorych po udarze mózgu leczonych w Oddziale Rehabilitacji ZOZ MSWiA z Warmińsko-Mazurskim Centrum Onko-logii w Olsztynie. „Polish Annals of Medicine − Rocznik Medyczny”. Olsztyn 14(1), s. 53−58. Białkowska J., Mroczkowska D. (2014): Specyfika rehabilitacji pacjentów geriatrycznych z wielochorobowością – opis przypadku 82-letniego pacjenta. „Geriatria” 8, s. 1−5. Borkowska A., Warwas I., Wiłkość M., Dróżdż W. (2007): Neuropsychologiczna ocena dys-funkcji poznawczych w depresji po udarze mózgu. „Psychiatria” 2007. T. 4, nr 2, s. 39−44. Carson Butcher Mineka S. (2003): Psychologia zaburzeń. GWP. Gdańsk. Chyłkiewicz J., Szczygielska A. (2014): Sprawozdanie z posiedzenia otwartego Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk „Najczęstsze problemy medyczne wieku starszego w Polsce”, 24 marca 2014 r. „Nowa Audiofonologia”. T. 3(1), s. 91−93. Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej EZOP Polska. Kondycja psychiczna mieszkańców Polski. Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie 2012. Grabias S. (1997): Mowa i jej zaburzenia. „Audiofonologia” X, s. 9−36. Jadczuk A., Kaca-Oryńska M., Friedman A. (2009): Poziom depresji w ostrej fazie udaru mózgu w zależności od lokalizacji ogniska niedokrwiennego w dominującej lub niedominującej półkuli mózgu. „Udar Mózgu” 11(1), s. 1−8. Jegier A. (2017): Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego przydatne w rehabilitacji kardiologicz-nej. [W:] Rekomendacje w zakresie realizacji kompleksowej rehabilitacji kardiologiczkardiologicz-nej. Stanowisko ekspertów Sekcji Rehabilitacji Kardiologicznej i Fizjologii Wysiłku Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Asteria Med., s. 93−95. Jauer-Niworowska O. (2012): Terapia logopedyczna pacjentki z dyzartrią wiotką – opis przy-padku. „Studia pragmalingwsityczne. Rocznik Instytutu Polonistyki Stosowanej Wydziału Polonistyki UW”. R. IV, s. 152−164. Kjellstrom T., Norrving B., Shatchkute A. (2007): Helsingborg Declaration 2006 on Europe-an stroke strategies. Cerebrovasc Dis. 23, s. 231−241. Hygeia Public Health 2011, 46(4), s. 506−515. Kokoszka P. (2012): Wieloaspektowa analiza wyników bezcementowej endoprotezoplastyki stawu biodrowego z zastosowaniem trzpienia Zweymüllera oraz stożkowej panewki wkrę-canej. Rozprawa doktorska. Poznań. Konkel M., Drozd A., Nowacka-Kłos M., Hansdorfer-Korzon R., Barna M. (2015): Zespół po-mijania stronnego u pacjentów po udarze mózgu – przegląd metod fizjoterapeutycznych. „Forum Medycyny Rodzinnej”. T. 9, nr 5, s. 405–415. Lubecki M. (2011): Polski model rehabilitacji medycznej zaakceptowany i zalecany przez WHO (The Polish model of rehabilitation accepted and recommended by WHO). “Hygeia Public Health” 46(4), s. 506−515. Luk J. (2012): Rehabilitation in older people: know more, gain more. “Medical Practice”, Hong Kong Med J. 18(1), s. 56−59. Marcjanik M. (2008): Grzeczność w komunikacji językowej. Warszawa. Ossowski R. (1999): Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji. Bydgoszcz. Panasiuk J. (2005): Diagnoza różnicowa zaburzeń językowych u chorych z uszkodzeniami mó-zgu. [W:] Logopedia. Teoria i praktyka. Red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, s. 44−68. Panasiuk J. (2005): Struktura języka a struktura poznania w afazji. [W:] Logopedia. Teoria i praktyka. Red. M. Młynarska, T. Smereka. Wrocław, s. 69−91. Panasiuk J. (2012): Diagnoza logopedyczna w przebiegu chorób neurologicznych u osób dorosłych. [W:] Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki. Red. E. Czaplewska, S. Milewski. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Sopot, s. 263–324. Panasiuk J. (2015): Postępowanie logopedyczne w przypadkach afazji. [W:] Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego. Red. S. Grabias, J. Panasiuk, T. Woźniak. Lublin, s. 869−916. Pąchalska M. (1999): Afazjologia. Warszawa−Kraków. Regier D. A., Kuhl E. A., Kupfer D. J. (2013): The DSM-5: Classification and criteria changes. “World Psychiatry” 12(2), s. 92–98. Rutkowski M. (2016): Językowy wymiar paternalizmu na przykładzie interakcji lekarz-pacjent i urzędnik-klient. „Forum Lingwistyczne” 3, s. 87−95. Ryglewicz D., Milewskiej D. (2004): Epidemiologia afazji u chorych z udarem mózgu. „Udar Mózgu”. T. 6, nr 2, s. 65–70. Stefaniak K. (2011): Władza i tożsamość w komunikacji lekarz-pacjent. Wrocław. Thomasma D. C. (1983): Beyond medical paternalism and patient autonomy: a model of physician conscience for the physician-patient relationship. “Annals of Internal Medicine” 98, s. 243−248. Wieczorowska-Tobis K, Rajska-Neumann A. (2006): Kompleksowa ocena geriatryczna jako na-rzędzie do analizy stanu funkcjonalnego pacjenta starszego. „Geriatria Polska” 1, s. 38−40. Wieczorowska-Tobis K. (2011): Specyfika pacjenta starszego. [W:] Fizjoterapia w geriatrii. Red. K. Wieczorowska-Tobis, T. Kostka, A. M. Borowicz. Warszawa, s. 18−27. Włoch-Kopeć D. , Słowik A. (2008): Podstawowe zasady rehabilitacji po udarze mózgu. „Forum profilaktyki”. Warszawa 3(12), 6. Wroński K., Bocian R., Depta A., Cywiński J., Dziki A. (2009): Opinie pacjentów na temat modelu paternalistycznego w relacji lekarz-pacjent. Prawne aspekty autonomii pacjenta w opiece zdrowotnej. „Nowotwory. Journal of Oncology” 59, 4, s. 266–273. Wytyczne (2012): Wytyczne Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzy-stwa Neurologicznego. Postępowanie w udarze mózgu. „Neurol Neurochir Pol.” 46 (1, supl. 1). Źródła internetowe The interdisciplinary team involved in the rehabilitation process of the post-CVA patient requires close co-operation among all involved health care professionals in order to ensure a continuous exchange of information and to relate the same information to the patient. The lack of awareness of each team member’s work-related tasks could jeopardize the effectiveness of the rehabilitation process instead of enhancing it. Therapeutic goals cannot be achieved during the rehabilitation process if there is inadequate team cooperation when treating a patient. For example, unfamiliarity with the treatment approach that is utilized by the speech therapist may cause developing pathological movement patterns in CVA patients. Interdisciplinary teamwork is a complex process which needs to be based on exchanging knowledge and skills to impact patient care. The purpose of this article is to describe the speech therapy approach to the rehabilitation of a post CVA patient. This type of approach needs to be included in the planning of a complex care for a population of patients with neurological disorders, especially for those suffering from CVA. These patients comprise the majority of neurological disorders. Halina Pelcowa Lublin ORCID 0000-0002-1380-4943 e-mail: @ Słownictwo regionalne – słownictwo gwarowe Stan po udarze mózgu wymaga pomocy przy podstawowych czynnościach dnia codziennego (mycie, ubieranie, spożywanie posiłków, poruszanie i in.). Rodzina musi pogodzić się z faktem istniejących ograniczeń i konieczności nabycia wiedzy i wypracowania umiejętności wymaganych do opieki nad pacjentem unieruchomionym po udarze mózgu.
W dzisiejszej cywilizacji postrach sieją głównie dwie choroby- nowotwory złośliwe oraz choroby naczyniowe prowadzące do zawałów serca i udarów mózgu. Są to schorzenia powodujące najwięcej zgonów wśród populacji w krajach wysoko rozwiniętych, do jakich zaliczają się państwa europejskie. Większym ryzykiem obarczeni są mężczyźni, dla których niebezpieczeństwo rozpoczyna się już po 40 roku życia i rośnie znacząco w miarę upływu lat. Kobiety do okresu menopauzalnego chronione są zbawiennym działaniem żeńskich hormonów płciowych- estrogenów. Kiedy jednak ich działanie ustaje, ryzyko zgonu w przebiegu chorób naczyniowych wyrównuje się dla obu płci. Tak więc osoby starsze są zagrożone zawałem serca czy udarem mózgu w stopniu, który wymaga nieustannej kontroli ich stanu zdrowia i monitorowania czynników ryzyka. Nawet jeśli w chwili obecnej podopieczny nie przedstawia żadnych objawów zbliżającej się choroby, nie należy bagatelizować udaru mózgu i zawałuEpizody naczyniowe jak zawał serca czy udar mózgu mają zwykle gwałtowny przebieg. Zawał serca przebiega pod postacią nagłego silnego bólu zlokalizowanego w lewej części klatki piersiowej. Ból może jednak wprowadzać w błąd- chory może skarżyć się na dolegliwości umiejscowione w nadbrzuszu, plecach lub lewej kończynie. Jest to wywołane promieniowaniem bólu do tych obszarów ciała. U chorych na cukrzycę ból może w ogóle nie wystąpić- jest to spowodowane upośledzeniem przewodnictwa nerwowego w następstwie uszkodzenia nerwów. Dodatkowe objawy zawału to nagłe zblednięcie chorego, zlewne poty, brak wyczuwalnego tętna, uczucie niepokoju u nieokreślonego silnego lęku. Chory w takim stanie bezwzględnie wymaga interwencji zespołu ratunkowego. Również udar mózgu to sytuacja zagrażająca życiu- w jego przebiegu pojawia się najczęściej postępujący paraliż kończyn, bełkotliwa mowa, utrwalony grymas twarzy lub zaburzenia widzenia. Chory może chwilowo stracić przytomność, upaść z powodu niedowładu kończyn lub nie móc się porozumieć z otoczeniem na skutek zaburzeń mówienia. Jeśli zauważymy takie objawy u swojego podopiecznego- należy niezwłocznie zadzwonić po karetkę udaru mózgu i zawałuUdary mózgu i zawały serca mają podobną etiologię. W przebiegu obu schorzeń dochodzi do upośledzenia przepływu krwi przez ważne dla życia narządy, w tym przypadku mózg lub serce. Niedokrwienie powstaje zwykle w wyniku zmian miażdżycowych toczących się w chorobowo zmienionych naczyniach. Oderwana blaszka miażdżycowa staje się na ogół bezpośrednią przyczyną załamania funkcji życiowych- wywołuje ona groźny zator naczynia. Od szybkości jego ponownego udrożnienia zależy przebieg choroby i rokowanie pacjenta, dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie działań mających na celu przetransportowanie chorego do szpitala. Możliwe powikłaniaChory, u którego doszło do zawału serca lub udaru mózgu rzadko wraca do pełni zdrowia i sił, jakimi cieszył się przed chorobą. Im późniejsze wystąpienie incydentu oraz im więcej chorób towarzyszących posiada pacjent, tym leczenie staje się trudniejsze i dłuższe. Zawał serca skutkuje zwykle upośledzeniem sprawności fizycznej, koniecznością przyjmowania leków przeciwzakrzepowym, poprawiających wydolność serca i obniżających poziom cholesterolu. Udar mózgu przynosi znacznie większe szkody w funkcjonowaniu organizmu- chory po udarze rzadko wraca do pracy zawodowej i na ogół wymaga pomocy osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. W zależności od stopnia rozległości udaru, pacjent może cierpieć na niedowład kończyn, zaburzenia mowy (mowa niewyraźna lub trudności ze zrozumieniem innych osób), porażenia mięśni twarzy, głuchotę, zaburzenia widzenia, nietrzymanie moczu oraz kału lub padaczkę poudarową. Część tych zmian może być podatna na rehabilitację, inne pozostają z pacjentem do końca opiekować się pacjentem po udarze mózgu i zawale serca?O ile podopieczny, który przeszedł zawał serca i znajduje się obecnie w stabilnym stanie, nie potrzebuje zwykle żadnych szczególnych działań medycznych (poza dbaniem o regularne przyjmowanie leków i zmianę stylu życia na prozdrowotny według zaleceń lekarskich), tak pacjent po udarze wymaga zwykle o wiele większej troski. Długotrwałe unieruchomienie w łóżku, które zwykle dotyka chorych w takim stanie wiąże się z koniecznością stosowania pieluch dla dorosłych oraz profilaktyki przeciwodleżynowej. Podopieczny często nie potrafi też samodzielnie jeść ani pić, przy każdej z tych czynności wymaga pomocy osób trzecich. Ze względu na zaburzenia mowy trudne może być porozumiewanie się z pacjentem, zrozumienie jego potrzeb, oczekiwań i odczytanie sygnałów o dolegliwościach bólowych. Pomocne może być tutaj używanie pisma, jeśli podopieczny zachował zdolność pisania lub wypracowanie systemu znaków i gestów między opiekunem a pacjentem, na przykład mruganie oczami w odpowiedzi na pytania. Ważne również, by pacjentowi zapewnić komfort psychiczny i pamiętać, że nawet osoby sparaliżowane i odcięte swoim kalectwem od otoczenia mogą doskonale rozumieć wszystko co dzieje się dookoła już teraz :-) Zapraszamy do dyskusji...
Komórki mózgowe trzeba zatem pobudzać, a najlepsza do tego jest rehabilitacja neurologiczna po udarze, która polega na powtarzalnym wykonywaniu poszczególnych ruchów. Jeżeli problem dotyczy czynności manualnych, to trzeba chorego namawiać do systematycznych ćwiczeń – wyłącznie w ten sposób mózg ma szanse na ponowne nauczenie
fot. Fotolia Filmy instruktażowe dla opiekunów osób po udarze można oglądać za darmo na YouTube na Część z nich dostępnych jest także na stronie Udar mózgu i co dalej? Filmy instruktażowe dla opiekunów osób po udarze W pięciu krótkich video-poradnikach z dokładną infografiką oraz komentarzem fizjoterapeutki w prosty sposób zademonstrowanych zostało kilka podstawowych sytuacji, z którymi na co dzień spotyka się każdy opiekun chorego, który przeszedł udar lub uraz mózgu. Można się z nich dowiedzieć na przykład: jak powinno wyglądać prawidłowe ułożenie i obracanie pacjenta na łóżku, jak bezpiecznie (bez narażania chorego na uraz) zmienić jego pozycję z leżenia do siadu, jak przesadzić chorego z łóżka na wózek. Na filmach występuje Magdalena Selwod – fizjoterapeutka Bonifraterskiego Centrum Zdrowia – oraz Zdzisław Grygier – jeden z pacjentów Centrum. fot. screen z filmu, Więcej informacji znajdziemy na stronie Znajdują się tam historie osób, które przeszły udar i wróciły lub wracają do funkcjonowania w społeczeństwie, a także porady i praktyczne informacje dotyczące funkcjonowania osoby, która przeszła udar. Jak rozpoznać udar mózgu? Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 2, nr 1, 76–83 77 Kazimiera Hebel, Leszek Bieniaszewski Wsparcie społeczne i pomoc instytucjonalna dla osób niepełnosprawnych po udarze mózgu Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się pomocy osobom niepełnosprawnym w po-wrocie do normalnego życia. Istnieje rów-nież wiele organizacji rządowych i Zgodnie ze swoją misją, Redakcja dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne treści medyczne poparte najnowszą wiedzą naukową. Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany artykuł został zweryfikowany przez lekarza lub bezpośrednio przez niego napisany. Taka dwustopniowa weryfikacja: dziennikarz medyczny i lekarz pozwala nam na dostarczanie treści najwyższej jakości oraz zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Nasze zaangażowanie w tym zakresie zostało docenione przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia, które nadało Redakcji honorowy tytuł Wielkiego Edukatora. Sprawdzona treść data publikacji: 16:17, data aktualizacji: 13:32 ten tekst przeczytasz w 4 minuty Pani Helena spędziła z Krzysztofem 35 lat. Był jej pierwszą i jedyną miłością. Raz lepiej, raz gorzej, ale trzeba powiedzieć, że się kochali. Dziś kobieta słyszy od męża, że jest wywłoką i ma go nie dotykać. A ona z uśmiechem na ustach cały czas przy nim trwa. Chinnapong / Shutterstock Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online Materiał we współpracy z marką Seni - W czerwcu minęło pięć lat, odkąd "straciłam" męża. Przeszedł udar, który co prawda przeżył, ale zmiany w mózgu były nieodwracalne. Ma niedowład kończyn, jest niesamodzielny, musi leżeć, a do tego nie odzyskał sprawności umysłowej – mówi pani Helena. Pan Krzysztof nie zawsze wie, gdzie się znajduje, co się stało ani kim jest kobieta, która całymi dniami czuwa przy jego łóżku. Karmi, zmienia pieluchy, przekręca, by nie miał odleżyn, masuje, naciera kremami, myje. Przez te pięć lat żona nigdy nie usłyszała od niego słowa "dziękuję" – za to, że nie oddała go do domu opieki społecznej, za to, że w zasadzie poświęciła swoje życie, by się nim opiekować. - To Krzysztof był głową rodziny - wyznaje pani Helena. - Złota rączka, bardzo inteligentny, zaradny. Ja byłam od gotowania obiadu i utrzymywania domu w czystości. Wiedziałam, że nie muszę się o nic martwić, bo on dbał o nasze zaplecze finansowe, naprawiał usterki, załatwiał sprawy urzędowe. Kiedy dowiedziałam się, że po udarze już nigdy nie będzie takim człowiekiem, jak kiedyś, po prostu się załamałam. Dla pani Heleny najtrudniejsze było to, że straciła swoją opokę. Nagle to ona musiała założyć spodnie i zadbać o wszystko. W dodatku mąż nadal był obok niej, tyle że stał się zupełnie innym człowiekiem. Pozostał wygląd osoby, którą kochała przez 35 lat. - A w środku jakby zamieszkał chochlik - uzupełnia kobieta. - Złośliwy, nieprzyjemny człowiek, który ciągle ma do mnie o coś pretensje, wyzywa, nie daje się dotknąć. Wyrywa sobie cewnik, rozpina pieluchomajtki, zrzuca szklankę z wodą, którą kładę przy jego łóżku, by mógł się napić. Kiedy pani Helena została opiekunką swojego męża, nie potrafiła dać sobie rady ze swoją niechęcią do tego człowieka. Miała poczucie ogromnej niesprawiedliwości, bo przecież tak bardzo się starała, pielęgnowała go jak małe dziecko, a w zamian słyszała, że jest wywłoką i niczego nie potrafi dobrze zrobić. - Z opieką nad osobą obłożnie chorą jest tak, że nie daje żadnych perspektyw – tłumaczy pani Helena. - Kiedy pielęgnujemy noworodka, to wiemy, że on kiedyś zacznie przesypiać całe noce, nauczy się korzystać z nocnika, stanie się samodzielny, a na starość poda tę szklankę wody. To inwestycja. Chory mąż już nigdy nie poczuje się lepiej, ten ciężki czas skończy się dopiero z chwilą, gdy umrze. Na końcu nie czeka żadna nagroda za nasz trud. Pani Helena nie jest zgorzkniałą, nieszczęśliwą kobietą. Po roku opieki nad mężem zrozumiała, że zadanie, którego się podjęła, ma głębszy sens. Pielęgnowanie pana Krzysztofa stało się jej życiową misją, formą wynagrodzenia mu lat, kiedy to on tak dobrze troszczył się o żonę. - Nie obrażam się na niego, gdy powie lub zrobi coś nieprzyjemnego. Wiem, że to nie jego wina. Frustracja pojawia się, gdy widzę, jak cierpi, a ja nic nie mogę z tym zrobić. Zdarza się, że budzi się w nocy, z jego oczu płyną łzy, a ja wiem, jak mu ulżyć. Najgorzej jest czuć, że mogłoby mnie po prostu nie być, bo i tak nie mogę mu pomóc. Bardzo ważnym momentem było dla pani Heleny, kiedy zrozumiała, że ma prawo też do swojego życia, że nie porzuca męża i nie jest egoistką, gdy wychodzi na herbatę do przyjaciółki lub wynajmuje opiekunkę, żeby posiedzieć w parku i poczytać książkę. Początkowo nawet wyjście do sklepu po zakupy spożywcze stanowiło dla niej trudność i wiązało się z wyrzutami sumienia. Przełom nastąpił, gdy kobieta natrafiła na projekt "Damy Radę", stworzony z myślą o opiekunach osób przewlekle chorych. Z poradników zamieszczonych na stronie dowiedziała się, że jej zdrowie fizyczne i psychiczne też jest ważne, że nie musi sobie wyrzucać, że ona też ma jakieś potrzeby. Dziś pani Helena uważa się za osobę całkiem szczęśliwą. - Mam swoją codzienną rutynę. Wiem, co mam robić, potrafię się zdystansować, gdy mąż ma gorszy dzień. Czuję się potrzebna i wydaje mi się, że stałam się lepszym, bardziej wrażliwym i empatycznym człowiekiem. Wbrew pozorom, sytuacja sprawiła, że moje życie nabrało głębszego sensu i wartości. Bezpłatny poradnik, dotyczący opieki nad obłożnie chorymi można pobrać ze strony Materiał we współpracy z marką Seni obłożnie chory opieka długoterminowa opieka nad chorym _SKOM_ .opieka nad chorym po udarze mózgu forum
